Neuređeno grdsko smetlište Mislov do u opštini Nikšić
Ekološki pokret ,,OZON” poziva Vladu Premijera Mila Đukanovića i resorno Ministarstvo održivog razvoja i turizma, na čijem je čelu Ministar Branimir Gvozdenović, da objasni građanima i zainteresovanoj javnosti iz kojeg razloga se toleriše nesposobnost lokalnih uprava da organizuju sistem upravljanja otpadom shodno važećem Zakonu o upravljanju otpadom, izuzimajući Glavni grad Podgoricu i Bar, koji imaju donekle uređene saniratne deponije a čiji je kapacitet mnogo brže potrošen nego što je bilo prvobitno planirano, što je takođe ogroman ekološki i ekonomski problem.
Imajući u vidu da je samo devet opština (Andrijevica, Berane, Bijelo polje, Herceg Novi, Kolašin, Mojkovac, Plav, Pljevlja, Rožaje) shodno članu 78 važećeg zakona dobilo saglasnost od resornog Ministarstva na predloge odluka o načinu privremenog skladištenja komunalnog otpada i uslovima zaštite životne sredine i zdravlja ljudi, a da je i njima istekao dozvoljeni rok od jedne godine za upotrebu takvih lokacija, čime su se stvorili uslovi za primjenu kaznenih mjera i naplaćivanje naknada za sav komunalni otpad koji je uskladišten duže od godinu dana po cijeni od 10 eura po toni, smatramo da građani i zainteresovana javnost moraju da znaju koliko te opštine uopšte mogu da budu likvidne ako im se naplate višemilionske sume po ovom osnovu.
Vasove vode čekaju sanaciju (Arhiv NVO OZON )
Takođe kao zainteresovana javnost imamo pravo i na javno objašnjenje koji je razlog zbog čega se insistiralo na ovakvom zakonskom rješenju iako smo mi od početka ukazivali na opasnost za bankrot pojedinih lokalnih uprava, koje su iste lokacije nakon višedecenijske upotrebe proglasile privremenim, a koje su, znalo se, za period od jedne godine samostalno nesposobne da uspostave sistem upravljanja otpadom dostojan civilizacijskih dostignuća i vijeka u kom živimo i da li je i ovo, kao i u slučaju prolongiranja pribavljanja intergisanih dozvola za najveće industrijske zagađivače u Crnoj Gori, zapravo veoma pogodan prostor za ostvarivanje različitih vidova privatnih i partijskih interesa, što mi osnovano sumnjamo da će biti korišteno u tekućoj izbornoj godini.
Ono što je još veći propust sistema jeste činjenica da čak 12 lokalnih uprava nije ni našlo za shodno da neuređena gradska smetlišta opreme minimalnim uslovima propisanim članom 78 zakona i obezbjede da se ne miješa komunalni sa drugim vrstama otpada što je zabranjeno zakonom, da se prati evidencija generisanih količina i makar spriječi direktan kontakt živih bića sa deponovanim otpadom, čime se ugrožava i javno zdravlje i životna sredina i gdje postoje uslovi da se primjeni Krivični zakonik Crne Gore i na odgovornost pozovu čelni ljudi lokalnih uprava, kojima bi u slučaju da se dokaže odgovornost sledovale zatvorske kazne.
U ovoj grupi lokalnih uprava ,,lider” je opština Nikšić koja na lokaciji ,,Mislov do” u Budošu više od 10 godina deponuje ne samo komunalni već i druge vrste otpada i koja je čak, iako je riječ o objektu koji ne ispunjava zakonske uslove, dozvoljavala i da druge opštine na tom mjestu deponuju otpad sa svojih teritorija i to naplaćivala po sunjivim uslovima i paušalno formiranim cijenama zašto imamo dokaze.
Što je najčudnije, praktično apsurdno, upravo je opština Nikšić, zbog čijeg katastrofalno lošeg upravljanja otpadom posledice trpi čitava Crna Gora, Državnim planom upravljanja otpadom prepoznata kao pogodna za izgradnju centralnog postrojenja za spaljivanje otpada, spornog i nama neprihvatljivog rješenja koje se poslednjih godina ,,prodaje kao magla” i na taj način pokušava prikriti nesposobnost i nedostatak vizije, kako na državnom tako i na lokalnom nivou.
Detalj iz Ulcinja – Pobjednička fotografija morskog otpada autora Dželala Hodžića
Zato pozivamo Vladu Crne Gore, resorno Ministarstvo, da javnosti učine dostupnim podatke o količinama otpada koje se nalaze na neuređenim gradskim smetlištima i lokacijama koje su prestale biti ,,privremene” i da zajedno sa nama pokrene odgovarajuće postupke i incijative kako bi se efikasno i neselektivno primjenio važeći Zakon o upavljanju otpadom i Krivični zakonik Crne Gore.
Ukoliko bi sistem uradio ono što je po nama potpuno nesporno a to su kaznene mjere, naš predlog je da se ta ista sredstva naplaćena po osnovu člana 78 vrate jedinicima lokalnih uprava u vidu potrebne infrastrukture za uspostavljanje pravlinog sistema upravljanja otpadom, sanaciju I rekultivaciju zagađenog zemljišta koje je korišteno za deponovanje, a da se sa čelnim ljudima lokalnih uprava koje potpuno nezakonito upravljaju otpadom čime se svjesno vrši ugrožavanje životne sredine u produženom trajanju, a što jasno prepoznaje Krivični zakonik Crne Gore, postigne dogovor o priznanju krivice i smanje zatvorske kazne uz obavezu da se određena sredstva uplate u eko fond, čime bi se konačno i tu napravili prvi konkretni koraci.
Ekološki pokret ,,OZON” će ukoliko ni ovi naši konkretni predlozi ne budu prihvatljivi pozvati građane svih opština u kojima sistem upravljanja otpadom nije usklađen sa važećim zakonom da ne plaćaju račune za komunalne usluge, jer na taj način podstiču nezakonite radnje, a i ovog putaa pozivamo državno tužilaštvo da pokaže interesovanje za ovu problematiku.
Očekujemo od Premijera Đukanovića i Ministra Gvozdenovića da u susret obilježavanju 25 godina od proglašenja ekološke države konačno upravljanje otpadom stave u sam vrh prioriteta, jer trenutno katastrofalno stanje ne samo da uzrokuje nesagledive posledice po javno zdravlje i životnu sredinu, već nanosi isto tako velike ekonomske štete imajući u vidu da strani turisti odnesu kao trajni utisak činjenicu da je ,,priroda prelijepa, ali otpad prisutan gotovo na svakom koraku”.
Umjesto da se otpad prebaca sa jedne nelegalne deponije na drugu, potreban je sistemski pristup i podrška svih relevantnih institucija, naročito obrazovnog sistema, medija, pa i samih građana koji moraju konačno prepoznati pojedinačnu odgovornost za kvalitet životne sredine u kojoj živimo i radimo, i koriste svoja prava i kao građani i kao potrošači.
Ekološki pokret ,,OZON” ostaje trajno posvećen suštinskom ostvarivanju najhumanije ideje i jedinstvenog razvojnog pravca ekološke države i kao uvijek spremni smo dati konkretan doprinos unapređenju postojećeg katastrofalnog stanja, naročito u oblasti upravljanja otpadom.
