Izvor podataka: www.epa.org.me/vazduh
Uz Pljevlja, Nikšić i Podgoricu, i Bar je još jedna opština u Crnoj Gori koja zaslužuje veću pažnju insitucija sistema kada je kvalitet vazduha u pitanju, jer je potrebno reagovati pravovremeno i ne dopustiti da aerozagađenje dobije veće razmjere.
Analiza mjesečnih izvještaja o kvalitetu vazduha za 2016. godinu, koje priprema Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore (CETI), a objavljuje Agencija za zaštitu životne sredine, pokazala je da je i u Baru premašen dozvoljeni broj od 35 prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti PM10 , na godišnjem nivou.
Tokom 2016. godine Barani su ukupno 37 dana udisali vazduh koji su karakterisale visoke koncentracije PM10 , veće od dozvoljenh 50 µg/m3, a najveći broj, 14 dana prekoračenja, zabilježen je u decembru mjesecu.
Inače, tokom 2016. godine najveći problem ponovo je imala opština Pljevlja, gdje je 181 dan srednja dnevna koncentacija PM10 bila iznad dozvoljene granične vrijednosti.
Detalj sa građanskog protesta u Pljevljima (Foto: OZON tim)
U Nikšiću zbog kvara na mjernom instrumentu (uzorkivaču suspendovanih čestica), koji je oštećen u nevremenu 27. juna, čak do 2.decembra nije vršeno uzorkovanje i analiza PM10, pa je realna procjena da je bilo znatno više od 72 dana prekoračenja, koja su zabilježena tokom perioda kada je vršeno mjerenje.
Građani glavnog grada udisali su 81 dana vazduh opterećen višim koncentracijama PM10 čestica, od propisane granične vrijednosti, a najviše prekoračenja zabilježeno je u decembru, čak 25, isto kao i u Nikšiću.
Ekološki pokret ,,Ozon” već četvrtu godinu u okviru svog servisa Ekoskop, prati način na koji se informiše javnost o kvalitetu vazduha i pokušava dati doprinos što kvalitetnijoj primjeni Arhuske konvencije u Crnoj Gori, gdje je pravovremeno informisanje javnosti jedan od tri stuba, pa shodno tome smatramo da je potrebno da godišnji Izvještaj o stanju životne sredine, koji priprema Agencija za zaštitu životne sredine, a usvaja Vlada, bude obavezan u prvom a ne poslednjem kvartalu tekuće godine za predhodnu, jer se na taj način omogućava više prostora za usvajanje preporuka koje treba da doprinesu unapređenju postojećeg stanja.
Smatramo da je neophodno oprijedijeliti znatno više budžetskih sredstava za monitoring kvaliteta vazduha, unaprjediti kapacitete državne mreže, povećati broj opština u kojima se kontinurano prati kvalitet vazduha, naročito na sjeveru tokom sezone girjanja, pa i obezbijediti da se servis opreme vrši u Crnoj Gori, jer je izražen trend kvarova čije otklanjanje traje više mjeseci.
Želimo istaći napredak u informisanju javnosti o kvaltetu vazduha i uticaju na javno zdravlje, od strane Agencije za zaštitu životne sredine i Instituta za javno zdravlje Crne Gore, pa očekujemo da se nastavi tim putem, uz nadu da će i biti sve manje razloga za nepovoljne vijesti i da će sistem konačno pokazati odlučnost da se riješe problemi koji opterećuju cjelokupno društvo i svim građanima obezbijedi Ustavom garantovano pravo na zdravu životnu sredinu.
Takođe, veoma smo zahvalni javnom angažmanu Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), čime se uticalo da donosioci odluka prihvate ozbijnost problema i opasnost po javno zdravlje, što je u prethodnom periodu često bilo osporavano.
Smatramo da je potrebno uraditi i komunikacioni plan čijom bi se realizacijom uticalo na povećanje svijesti javnosti o važnosti čistog vazduha za javno zdravlje i uticalo i na efikasniji rad institucija sistema ali i pojedinačnu odgovornost, jer postojeće stanje itekako treba da nas zabrine.
