Stanje u Šavniku alarmantno: Deponija za mjesec udvostručena

Ekološki pokret Ozon je, postupajući po prijavi građana putem online servisa Ekoskop, 14. avgusta 2014. godine organizovao terensku posjetu i snimanje gradske deponije u opštini Šavnik.

„Ovom prilikom smo utvrdili činjenično stanje, koje je alarmantno, pa shodno tome obradli smo prikupljene podatke na način za koji smatramo da će biti od koristi nadležnim institucijama, od kojih očekujemo da preduzmu potrebne mjere u cilju sanacije ove lokacije“, navodi se u Izvještaju o gradskoj deponiji Šavnik.

Terenskom posjetom i snimanjem gradske deponije u opštini Šavnik uvrđeno je da se na toj lokaciji odlažu različite vrste čvrstog otpada, pa i one koje spadaju u opasni otpad, kao što su medicinski, životinjski, elektro otpad, otpadne gume, zatim građavinski otpad, otpad od drveta…

„To dovodi do zaključka da se ovaj objekat ne može posmatrati kao neuređeno smetlište već kao nelegalna deponija opasnog otpada. Očigledno je da se nekontrolisano odlaganje otpada na ovoj lokaciji vrši duži period“, navodi se u izvještaju.

U slučaju deponije u opštini Šavnik, izražen je problem ocijednih deponijskih voda, koje direktno ugrožavaju ekosistem rijeke Bijele.

„Imajući u vidu da se gradska deponija nalazi na uzvišenju u odnosu na korito vodotoka, te prisustvo različitih vrsta opasnog otpada na njoj, ocjedne deponijske vode se slivaju u njega noseći sa sobom štetne materije koje ugrožavaju riječni biodiverzitet i kvalitet vode“, navodi se u izvještaju.

Kako lokacija na kojoj se nalazi deponija nije obezbijeđena, moguć je nesmetan prilaz ljudi i životinja, čime se dovodi u opasnost javno zdravlje usljed mogućih infektivnih i zarazih oboljenja, uzrokovanih boravkom na tom zagađenom prostoru ili usljed namjernog izazivanja požara.

U izvještaju se navodi da, pošto je lokacija direktno izložena uticaju sunca, usljed visokih temperatura i prisustva značajnih količina staklene ambalaže, postoji opasnost od eksplozije zemnog gasa koji je karakterističan za takve objekte.

Dodatnu opasnost predstavlja i neposredna blizina dalekovoda, koji prelazi preko deponije.

„U slučaju požara, bez obzira na uzrok, izazvale bi se značajne štete i potencijalno ugrozio Nacionalni park Durmitor“, dodaje se u izvještaju.

Deponije su i loša reklama za turističku Crnu Goru

U posjeti Šavniku bili su i njemački turisti, koji ovih dana borave na primorju. Posjetu Šavniku, u cilju upoznavanja ponude na sjeveru, organizovao je Michael Bader, njemački državljanin, koji godinama živi i radi u Crnoj Gori. Osim što je turistički radnik, Bader je i revizor EU EcoLabel iz Utjehe kraj Bara.

Michael Bader

Jedan je od onih koji skoro svakodnevno putem aplikacije Budi odgovoran šalju prijave sa fotografijama divljih deponija na primorju, lokacija na kojima se odlaže životinjski i drugi otpad.

Autor je kratkog dokumentarca „Za još ljepšu Utjehu“, priloga o međunarodnoj ekološkoj volonterskoj kampanji tokom koje su u turističkom mjestu u Mrkojevićima očišćene i kultivisane zelene površine oko kontejnera za otpad pored magistralnog puta Bar-Ulcinj, i na njima posađeno cvijeće.

On je sa ekipom Ozona obišao deponiju u Šavniku.

„Prizori su ovdje isti kao na primorju – smeća je na svakom koraku“, kaže on.

Bader je kazao da se njegovi gosti koji dolaze iz Njemačke raspituju zašto je to tako i kako je moguće da je smeća toliko i svuda.

„Ja odgovor nemam“, kazao je Bader.

Gosti iz zapadne Evrope, prema njegovom iskustvu, ne žele da gledaju takve prizore.

„To je loša reklama za Crnu Goru kao turističku destinaciju“, dodao je on.

Bader, po uzoru na Turističku organizaciju iz Bara, koja to čini svake sezone, anketira goste iz inostranstva o utiscima tokom boravka u Crnoj Gori. Anketa koju realizuje ove sezone je u toku, a ispitanici su gosti iz Njemačke i Austrije.

„Jedno od anketnih pitanja se odnosi na čistoću lokacije na kojoj su turisti boravili. Samo 15 odsto njih je kazalo da je mjesto gdje su bili čisto. Čak 85 odsto anketiranih je kazalo da – nije. Ista je stvar sa plažama – više od 60 odsto naših ispitanika navodi da plaže nisu čiste“, kazao je Bader.

Zašto turisti odnosno posjetioci koji dolaze u Crnu Goru smeće primjećuju više od onih koji u Crnoj Gori žive – Bader ne razumije.

Pokazujući na šavničku deponiju, on je rekao da sličnih deponija ima u svakoj crnogorskoj opštini.

„Na putevima, na svakih 100 metara imate mini deponije, brda smeća. Ne razumijem zašto ljudi u Crnoj Gori to ne vide i ne reaguju“.

Planina smeća iznad Bijele

Šavnička deponija se, za samo mjesec od njene posljednje posjete, skoro udvostručila, kaže Kirsi Hyvaerinen, turistička radnica iz Finske, dok osluškuje žubor rijeke Bijele, nad čiji kanjon se planina smeća nadvila.

Kirsi Hyvaerinen

Hyvaerinen kao i Bader godinama radi u Crnoj Gori i za mjesto za život je izabrala upravo pošćenski kraj.

Deponija je tu, kaže ona ironično, da poželi „dobrodošlicu“ gostima i uputi ih da su u blizini Nacionalnog parka „Durmitor“.

„Već deset godina promovišemo divlju ljepotu i meni je, kao ekspertu za turizam i održivi razvoj, vrlo žao kako tretiramo ovu zemlju. Ovaj primjer iz Šavnika je samo jedan“, kazala je ona.

Ozon će Izvještaj o gradskoj deponiji Šavnik dostaviti Ministarstvu održivog razvoja i turizma, lokalnoj upravi opštine Šavnik, Upravi za inspekcijske poslove i predstavlja naš doprinos efikasnijoj primjeni važećeg Zakona o upravljanju otpadom i kvalitetu Državnog plana za upravljanje otpadom u Crnoj Gori.